ئیمۆجی یان ئیمۆجیەکان لە ڕاستیدا وێنەی چەمکی و زەردەخەنەن کە لە پەیامی مەجازی و ماڵپەڕە جیهانییەکاندا بەکاردەهێنرێن. ئیمۆجی لە ڕاستیدا بە واتای ئایدیۆگرام، یان هێڵی بینراو دێت. یان بە واتایەکی تر دەتوانین پێی بڵێین دەربڕینی گرافیکی هەست و هەستەکان. وشەی ئیمۆجی لە زمانی ژاپۆنیدا بە واتای وێنە دێت و لە دوو بەشی وێنە-کارەکتەر دروستکراوە. کۆدی سکریپتی ئیزۆ ١٥٩٢٤ بۆ ئیمۆجییە.
ئەم ئیمۆتیکۆنانە سەر بە کولتوری ژاپۆنن، وەک کڕنۆش بردن (بۆ داوای لێبوردن). بازرگانێک کە ماسکی دەموچاو و گوڵی سپی لەبەردایە یان کۆمەڵێک ئیمۆجی کە نوێنەرایەتی خواردنە بەناوبانگەکانی وەک نۆدل و سوشی دێنگۆی ژاپۆنی دەکەن.
سێ کۆمپانیای سەرەکی ژاپۆنی، NTT DoCoMo و SoftBank Mobile (پێشتر ڤۆدافۆن)، هەریەکەیان جۆری ئیمۆجیەکانی خۆیانیان پێناسە کردووە.
هەرچەندە لە ژاپۆن سەرچاوەیان گرتووە، بەڵام هەندێک کۆمەڵە کاراکتەری ئیمۆجی لە یونیکۆددا یەکخراون، ئەمەش ڕێگە بە بەکارهێنانیان دەدات لە هەر شوێنێکی جیهان. لە ئەنجامدا هەندێک لە مۆبایلە زیرەکەکان کە بە ئەندرۆید و ویندۆز و ئای ئۆ ئێس تەیارکراون، ڕێگە بە بەکارهێنانی ئەم کاراکتەرانە دەدەن تەنانەت بەبێ پەیوەندی بە تۆڕێکی ژاپۆنی. هەروەها ئیمۆجی لە خزمەتگوزاری ئیمەیڵەکانی وەک جیمەیڵ لە ئاڤریلی ٢٠٠٩ دەستی بە دەرکەوتن کرد، یان مایکرۆسۆفت ئاوتلۆک لە ساڵی ٢٠١٧ەوە بۆ وەشانی ئۆفیس ٣٦٥، ماڵپەڕەکانی وەک فلیپنۆت هاتێنا، و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی وەک فەیسبووک، تویتەر یان تامبڵ .
هەروەها هەندێک لە ئەپەکانی کورتەنامە بۆ ئەندرۆید٦ پێوەکراو بۆ بەکارهێنانی ئیمۆجی دابین دەکەن. لە ئەپڵ، ماک ئۆ ئێس ئێکس لە وەشانی ١٠.٧ شێرەوە پشتگیریان کردووە بە فۆنتێکی ڕەنگی ” ئیمۆجی ڕەنگی ئەپڵ”.
هەروەها بۆ ویندۆز بەردەستن: بە شێوەیەکی سروشتی لە ویندۆز ٨ەوە یەکگرتوون (لە کیبۆردێکی بینراودا دەستان پێدەگات)، دیارە ئەکرێ لە ویندۆز ٧یش بەکار بهێنرێن بە نوێکردنەوەی فۆنتی Segoe8.
ئیمۆتیکۆنەکان کە جیاوازن لە ئیمۆجیەکان، لەلایەن خشتەی پیتەکانی یونیکۆد/U1F600 پشتگیری دەکرێن، لەکاتێکدا هێما جۆراوجۆرەکان لەلایەن خشتەی پیتەکانی یونیکۆد/U2600 پشتگیری دەکرێن.
لە ساڵی ٢٠١٠ سەدان پیتی ئیمۆجی هێنرانە نێۆ بۆشایی یۆنیکۆدی ٦ و ستانداردی نێودەوڵەتی ISO/IEC 10646.
سەرەتا داوای زیادکردنەکان لەلایەن گووگڵ و ئەپڵەوە پێشکەش کرا. کات مۆمۆی، مارک دەیڤس و مارکوس شێرەر یەکەم ڕەشنووسیان نووسی بۆ گۆنجێندران لەلایەن لیژنەی تەکنیکی یونیکۆدەوە لە مانگی ئووتی ٢٠٠٧ .
پرۆسەکە بە زنجیرەیەک باسی دوور و درێژی نێوان ئەندامانی کۆمەڵەی یونیکۆد و دەزگاکانی ستانداردە نێودەوڵەتییەکانی بەشداربوو لە ISO/IEC JTC1/SC2/WG2، بەتایبەتی ئەمریکا، ئەڵمانیا، ئێرلەندا (بە سەرۆکایەتی مایکل ئێڤەرسۆن) و ژاپۆن دا تێپەڕی. لە کاتی پرۆسەی دروستکردنی کۆدەنگیدا چەندین کاراکتەری نوێ زیادکران، بەتایبەتی هێماکانی نەخشەسازی و هێماکانی ئەوروپی. ئەم کۆمەڵەیە ساڵانە 4 جار کۆدەبێتەوە بۆ ڕێکخستنی ڕێساکانیان.
کۆمەڵەی ئیمۆجی بنەڕەتی یونیکۆد ٦ لە ٧٢٢ پیت پێکدێت، کە ١١٤ پیتیان هاوتایە لەگەڵ زنجیرەی یەک یان چەند پیتێک لە ستانداردی پێشوودا، و ٦٠٨ی دیکەش هاوتای زنجیرەی یەک یان چەند پیتێکن کە لە یونیکۆد ٦دا ناسێنراون.
هیچ بلۆکێک بە تایبەتی بۆ ئیمۆجیەکان تەرخان نەکراوە: هێماکان لە حەوت بلۆکی جیاوازدا کۆد کراون، هەندێکیان لە بۆنەیەکدا دروستکراون. فایلێکی ئاماژەپێکراو هەیە کە پەیوەندییەکان لەگەڵ کۆدکردنی مێژوویی ئۆپەراتۆرە ژاپۆنییەکان دابین دەکات.
یونیکۆد 15.0 نوێنەرایەتی ئیمۆجی دەکات بە بەکارهێنانی ١،٤٢٤ پیت لە ٢٤ بلۆکدا، کە ٢٦یان هێمای نیشاندەری ناوچەن کە بە جووت کۆدەبنەوە بۆ پێکهێنانی ئاڵای ئیمۆجی، و ١٢ (#، *، و ٠–٩)، بنەمای کاراکتەرە بۆ زنجیرەکانی کیکاپی ئیمۆجی.
—————————————
کۆمەڵەی یونیکۆد
کۆمەڵەی یونیکۆد کۆمپانیایەکی قازانج نەویستە کە تەرخانکراوە بۆ پەرەپێدان و پاراستن و پێشخستنی ستاندارد و داتاکانی نێودەوڵەتیکردنی نەرمەکاڵا، بەتایبەتی ستانداردی یونیکۆد کە نوێنەرایەتی دەق لە هەموو بەرهەم و ستانداردە مۆدێرنەکانی نەرمەکاڵادا دیاری دەکات. کۆمەڵەی یونیکۆد چالاکانە ستانداردەکان لە بواری نێودەوڵەتیکردندا پەرەپێدەدات لەوانە پێناسەکردنی ڕەفتار و پەیوەندییەکانی نێوان کاراکتەرەکانی یونیکۆد. کۆمەڵەکە لە نزیکەوە لەگەڵ W3C و لەگەڵ ISO و IEC کاردەکات- بە تایبەتی لەگەڵ ISO/IEC/JTC 1/SC2/WG2، کە بەرپرسیارە لە پاراستنی ISO/IEC 10646، ستانداردی نێودەوڵەتی هاوکاتە لەگەڵ ستانداردی یونیکۆد.
بڵاوکراوەکانی کۆمەڵەی یونیکۆد بریتین لە ستانداردی یونیکۆد، لەگەڵ بنکەدراوەی هاوپێچ و کاراکتەرەکانی، ستاندارد و ڕاپۆرتە تەکنیکییەکانی یونیکۆد، تێبینی تەکنیکی یونیکۆد، کۆگای داتاکانی ناوچەی باو و پێکهاتە نێودەوڵەتییەکان بۆ یونیکۆد.
ئەندامانی کۆمەڵەکە بریتین لە کۆمپانیا گەورەکانی کۆمپیوتەر، بەرهەمهێنەرانی نەرمەکاڵا، فرۆشیارانی بنکەدراوە، وەزارەتەکانی حکومەت، دامەزراوە توێژینەوەکان، دەزگا نێودەوڵەتییەکان، گروپە جیاوازەکانی بەکارهێنەر و کەسانی ئارەزومەند. وەرەقەیەکی سپی کە بەهای گشتی ئەندامێتی یونیکۆد بۆ ڕێکخراوێک دەخاتە ڕوو، بە جیا بەردەستە.
بەڕێوەبەر و ئەفسەرانی کۆمەڵەکە لە ڕێکخراوە جۆراوجۆرەکانەوە هاتوون، کە نوێنەرایەتی ڕەهەندێکی بەرفراوانی بەرنامەکانی کۆدکردنی دەق و کۆمپیوتەر دەکەن.
یونیکۆد، ئینکۆ لە ویلایەتی کالیفۆرنیا دامەزراوە و بە ناوی “کۆمەڵەی یونیکۆد” کاردەکات. کۆمەڵەی یونیکۆد کۆمپانیایەکی قازانج نەویستە کە سوودی گشتی هەیە و پێگەی ڕێکخراوێکی خێرخوازی 501(c)(3)ی هەیە. بەخشینەکان بۆ کۆمەڵەکە باجیان لێدەبڕدرێت تا ئەو ڕادەیەی کە یاسا ڕێگەی پێدەدات. ماددە و پەیڕەوی ناوخۆی کۆنسۆرتیۆم بە ئاشکرا بەردەستە.
کۆمەڵەکە کۆمەڵێک سیاسەتی فەرمی سەبارەت بە پاتێنتەکان، سەقامگیری ستانداردەکە و نیشانە بازرگانییەکان، لۆگۆ و مادەی مافی چاپکردنی یونیکۆد دەپارێزێت.
چەندین لیژنەی کۆنسۆرتیۆم هەیە کە سێ لیژنەی تەکنیکی و لیژنەی سەرنوسەری تێدایە.
لیژنەی تەکنیکی یونیکۆد
بەرپرسیارە لە دروستکردن و پاراستن و کوالیتی ستانداردی یونیکۆد، و ستاندارد و بەڵگەنامەکانی جیهانگیری نەرمەکاڵا پەیوەندیدارەکان.
لیژنەی تەکنیکی یونیکۆد CLDR
بەرپرسیارە لە پڕۆژەی یونیکۆد لۆکاڵیز، کۆگای داتاکانی لۆکاڵی باو، و ستاندارد و بەڵگەنامەکانی لۆکاڵیکردنی نەرمەکاڵا پەیوەندیدارەکان.
لیژنەی تەکنیکی ICU ی یونیکۆد
بەرپرسیارە لە پڕۆژەی ICU (پێکهاتە نێودەوڵەتییەکان بۆ یونیکۆد).
لیژنەی سەرنوسەری یونیکۆد
بەرپرسیارە لە دەستکاریکردنی بڵاوکراوەکان و لاپەڕەکانی وێبی کۆنسۆرتیۆم.
کۆمەڵەی یونیکۆد سپۆنسەری خەڵاتێکی بولدۆگ دەکات کە ناوبەناو دەبەخشرێتە کەسایەتییە جیاوازەکان بەهۆی “بەشدارییە کەسییە نایابەکانیان لە فەلسەفە و بڵاوکردنەوەی ستانداردی یونیکۆد”.
ژمارەیەک لە ئەندامان و خۆبەخشانی یونیکۆد چالاکن لە ڕێکخستنی کۆنفرانسی نێودەوڵەتیکردن و یونیکۆدی وەرزی، کە لەلایەن ڕێکخەرێکی سەربەخۆی کۆنفرانسەوە بە مۆڵەتی کۆمەڵەی یونیکۆد بەڕێوەدەچێت.
—————————-
پێشکەشکردنی پێشنیاری کارەکتەری
زانیاری گشتی
کۆمەڵەی یونیکۆد پێشنیارەکان بۆ خستنەڕووی پیت و سکریپتی نوێ لە ستانداردی یونیکۆد وەرئەگرێت. ئەوانەی بیر لە پێشکەشکردنی پێشنیار دەکەنەوە، سەرەتا پێویستە دیاری بکەن کە ئایا سیناریۆ یان کارەکتەری دیاریکراو پێشتر پێشنیار کراوە یان نا. تکایە سەیری لاپەڕەی پێشنیارکراوی پیتە نوێیەکان بکە — خشتەی بۆری بۆ زانیاری لەسەر زیادکردنەکان بۆ ستانداردی یونیکۆد کە پێشتر لە ژێر ڕەچاوکردندان. ڕێنماییە گشتیەکان بۆ ئامادەکردنی پێشنیارێک لە خوارەوە هاتووە.
——————
دروستکردن و ستانداردکردنی ئیمۆجی
لێرەدا ئەو هەنگاوانە دەخەینەڕوو کە پێویستە پەیڕەوی لێبکەین بۆ دروستکردن و ستانداردکردنی ئیمۆجی:
١. ئیمۆجیەکە بکێشە
وێنەکێشانێکی سادە و دەربڕینی چەمکەکەت دروست بکە.
شێوە و ڕەنگی بنەڕەتی بەکاربهێنە بۆ خوێندنەوەی باشتر لەسەر پلاتفۆرمە جیاوازەکان.
ستایلێکی ڤێکتەری هەڵبژێرە بۆ گونجانی باشتر لەگەڵ قەبارە جیاوازەکان.
٢. پێشکەشکردنی ئیمۆجی
کۆمەڵەی یونیکۆد ئەو ڕێکخراوەیە کە بەرپرسیارە لە ستانداردکردنی ئیمۆجیەکان.
دەتوانن پێشنیاری ئیمۆجیەکانتان لە ماڵپەڕەکەیان پێشکەش بکەن: https://unicode.org/emoji/proposals.html.
پێشنیارەکەت لەلایەن لیژنەی لاوەکی ئیمۆجی یونیکۆدەوە پێداچوونەوەی بۆ دەکرێت.
٣. وەرگرتن لەلایەن پلاتفۆرمەکانەوە
ئەگەر پێشنیارەکەت پەسەند کرا، ئەوا زیاد دەکرێت بۆ ستانداردی ئیمۆجی یونیکۆد.
پاشان پلاتفۆرمە جیاوازەکانی پەیوەندیکردن (ئەپڵ، گووگڵ، مایکرۆسۆفت و هتد) دەتوانن بیخەنە ناو سیستەمەکانیانەوە.
—————————
ئیمۆجییەک ستاندارد بکە
١. پێناسەکردنی تایبەتمەندییەکان
تایبەتمەندییە بینراوەکانی ئیمۆجیەکە دابنێ:
شێوە و ڕەنگی ورد
شێوازی وێنەکێشان (ڤێکتەر، بیتمەپ و هتد)
دەربڕینی دەموچاو (ئەگەر گونجاو بێت)
ناوی فەرمی ئیمۆجی و وەسفەکەی دابنێ.
٢. پێشکەشکردنی داواکاری
بۆ پێشکەشکردنی داواکاری ستانداردکردن پەیوەندی بە کۆمەڵەی یونیکۆدەوە بکە.
تایبەتمەندییە بینراوەکان و وەسفکردنی ئیمۆجییەکە دابین بکە.
پاساو بۆ سوودمەندی و ئەگەری بەناوبانگبوونی ئیمۆجییەکە بسەلمێنرێت.
٣. پەسەندکردنی لەلایەن کۆنسۆرتیۆمی یونیکۆدەوە
لیژنەی ئیمۆجی یونیکۆد پێداچوونەوە بە داواکارییەکەتدا دەکات.
ئیمۆجییەکە پەسەند دەکرێت ئەگەر پێوەرەکانی ستانداردکردنی تێدابێت و لەلایەن لیژنەکەوە بەسوود بێت.
٤. یەکخستنی بەپێی پلاتفۆرمەکان
کاتێک ئیمۆجیەکان ستاندارد کرا، پلاتفۆرمەکانی پەیوەندیکردن دەتوانن بیخەنە ناو سیستەمەکانیانەوە.
——————————
ئەندامانی یۆنیکود :
https://home.unicode.org/membership/members/
بەڕێوەبەرانی یۆنیکۆد :
https://www.unicode.org/consortium/directors.html
