بەڵگەیەکی گرینگ کە دەری دەخات هەتا چ ڕادەیەک کوردستان قوربانی دەست و سیاسەتی کۆلۆنیالیستی بریتانییەکان بووە. ئەمە بەڵگەنامەیەکی نهێنی حکوومەتی بریتانیایە بە ڕێکەوتی ١٨ی نوڤامبەری ١٩١٨. دابەزاندنی دەقی تەواوی بەڵگەنامەکە ————————————————– نهێنی بەشی هەواڵگری سیاسی، فەرمانگەی دەرەوە. تایبەت I. یاداشتنامە لە بەرچاو گرتنی سەقامگیری تورکیا و نیمچە دوورگەی عەرەبی . …
درێژەی بابەت »
نێوەڕۆک بەڵگەنامە دەقی پێشکەش کراو بە کۆمەڵەی گەلان پەیمانی لۆزان وەرگرتنی ڕاوێژ سەبارەت بە ماددەی ٣، پاراگرافی ٢ی پەیماننامەی لۆزان – زمان فەرەنسی بەڵگەنامە لێکدانەوەی مادەکانی ٤٧ و ٥٠ و ٥١ی پەیماننامەکە بەڵگەنامە سنووری نێوان تورکیا و ئێراق – پەیمانی نێوان بەریتانیا و ئێراق بەڵگەنامە …
درێژەی بابەت »
پێشەکی پەیمانی لۆزان کە لە ٢٤ی ژوییەی ١٩٢٣ واژۆ کرا، ڕێککەوتنێکی مێژووییە کە کاریگەریی قوڵی لەسەر ناوچەی ئاسیای بچووک(ئاناتۆلی) هەبووە و دۆخی مافی مرۆڤ بەتایبەتی گەلی کورد هەبووە. ئەم نووسینە شیکارییەکی دەرئەنجامە مێژووییەکانی پەیمانی لۆزان سەبارەت بە پرسی کورد و هەروەها کۆسپەکانی ئێستای بەردەم کورد لە ڕووی مافە بنەڕەتییەکان و …
درێژەی بابەت »
٥. ئاسۆی داهاتوو بۆ پەیمانی لۆزان پەیمانی لۆزان وەک ڕێککەوتنێکی مێژوویی کە دانی بە سنوور و مافی هێندێ لە کەمینەکانی لە تورکیادا نا، پرسیاری گرنگ لەبارەی داهاتووی و پەیوەندییەکەی لە چوارچێوەی جیهانی ئەمڕۆدا دەوروژێنێت. لێرەدا چەند ئاسۆیەکی داهاتوو بۆ پەیماننامەکە دەخەینەڕوو: هەڵوەشانەوە : دیدگەیەکی ڕادیکاڵ بوونی هەیە کە …
درێژەی بابەت »
٤. کاریگەرییە ئەگەرییەکانی هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان ئەگەر پەیمانی لۆزان هەڵوەشێتەوە، ئەوا کاریگەرییە ئەگەرییەکانی چی دەبن؟ لەم بەشەدا بەدواداچوون بۆ دەرئەنجامە سیاسی و یاسایی و جیۆپۆلەتیکیەکانی وەها بڕیارێک دەکەین. گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هەڵوەشانەوەی پەیماننامەکە دەتوانێت کاریگەری قووڵی هەبێت نەک تەنها لەسەر ناوچەی ئاسیای بچووک، بەڵکو لەسەر پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان …
درێژەی بابەت »
٣. ئارگیومێنتەکانی دژ بە هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان لە بەرامبەر ئەو ئارگیومێنتانە کە بۆ هەڵوەشانەوەی پەیمانەکە خرانە ڕوو، ئارگیومێنتی بەهێزیش لە دژی هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان هەیە. ئەم ئارگیومێنتانە زۆرجار لەسەر بنەمای ڕەچاوکردنی یاسایی و سیاسی و مێژوویی دامەزراون. لێرەدا هەندێک لە ئارگیومێنتە سەرەکییەکانی دژ بە ەڵوەشانەوەی پەیماننامەکە دەخەینەڕوو: یاسایی و …
درێژەی بابەت »
٢. ئەو ئارگیومێنتانە لە دەتوانن یارمەتیدەری هەڵوەشانەوەی پەیمانی لۆزان بن هەندێک لە شارەزا و توێژەران پێیان وایە کە دەتوانرێت دەستکاری پەیمانی لۆزان بکرێت یان هەڵبوەشێنرێتەوە. ئەم ئارگیومێنتانە زۆرجار لەسەر بنەمای پرسگەلێکی پەیوەست بە مافی کەمینەکان و سنوورە خاکییەکان و گۆڕانکارییە سیاسییەکان دامەزراون. هەندێک دەڵێن کە بڕگەکانی پەیماننامەکە چیتر پێداویستی …
درێژەی بابەت »
پێشەکی پەیمانی لۆزان کە لە ٢٤ی تەمموزی ١٩٢٣ واژۆ کرا، ڕێککەوتنێکی مێژوویی بوو کە لێکەوتەی قووڵی بۆ ناوچەی ئاسیای بچووک و بۆ پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان هەبوو. بەڵام لە ئیمزاکردنیەوە، پرسی هەڵوەشانەوەی ئەم پەیماننامەیە لەلایەن هەندێک ئەکتەر و توێژەرەوە وروژێنراوە. لەم بابەتەدا شیکارییەکی قووڵ بۆ ئەو ئارگیومێنت و دیدگایانەی پەیوەستن بە …
درێژەی بابەت »
مەردەمان (ماردامان) شارێکی کۆنی باکووری میزۆپۆتامیایە، کە شوێنەوار و کەلاوەکانی لە “باسێتکێ” لە پارێزگای دهۆک لە باشووری کوردستان دۆزراونەتەوە. یەکەم بەڵگەی هەبوونی ئەو شارە هۆنراوەیەکی ئاکێدییەکانە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ هەزراەی دووهەمی پێش زایین. لەو هۆنراوەیەدا ئاماژە بە ناوی “دوهسوو سوو” پادشای ئەو شارە دراوە و ناوی لە گەڵ ژمارەیەک …
درێژەی بابەت »
ئەو کومیسیۆنە لە ساڵی ١٩٤٦ دا بە مەبەستی ڕستنی ڕێسەی یاسای نێونەتەوەیی پارێزوانی لە ماف و ئازادییە بنەماییەکان دامەزرا. بە پیکهاتەیەکی ٥٣ ئەندامییەوە، ئەرکەکەی بە مەبەستی ڕێگە پێدانی بۆ پێڕاگەیشتن بە هەموو کێشەکانی مافی مرۆڤ و دەستنیشان کردنی ستانداردی بەڕێوە بردنی وڵاتان، بە بەردەوامی درێژ دەکرایەوە. ئەو کومیسیۆنە هەر …
درێژەی بابەت »
ڕێکاری تایبەت، ئەو ناوە گشتیەیە کە دراوە بەو میکانیزمانەی کە کۆمیسیۆنی مافی مرۆڤ دایناوە و لە لایەن شۆرای مافی مرۆڤەوە پەیڕەو کراوە بۆ بە دوادا چوون، سەرپەرشتیکردن، ئامۆژگاری و ئامادە کردنی ڕاپۆرت سەبارەت بە بارودۆخی مافەکانی مرۆڤ لە وڵاتان یان ناوچەیەکی تایبەت، یان لەسەر بوونی دیاریدەیەکی جددی لە پێشێلکاری مافەکانی …
درێژەی بابەت »
گوردیێن، گوردووێن، کوردووێن، کوردیێن، کاردیێن، کاردووێن، کوردووێن، گوردیەن، کوردخایک، کوردچایک، کاردوویا، کاردۆخی، کورتخی، گوردی، گووتی، کارداویە، کاردایە، کارتاریە، بێت قاردۆ، کوردایی ئەو ناوانەیە کە بۆ گەل یان گەلانێکی نیشتەجێ باکووری میزووپۆتامیا و ڕۆژهەڵاتی تورکیە بە کار هێنراوە. ئەو سەرزەوییانە کە ئەو خەڵکەی تێدا ژیاوە، هەر بە ناوی بە ناوی خۆیانەوە …
درێژەی بابەت »
ڕۆژ لە دوای ڕۆژ و دوا بە دوای بە دیجیتاڵی بوونی ئارشیوە گرینگەکانی دونیا، زانیاری لە مەڕ جێ و واری کورد زیاتر ئاشکرا دەبێ. ئیتر دۆست و دۆژمن دەبێ باوەڕ بە ڕەسەنایەتی ئەو گەلە پرش و بڵاوە بێنێ و ڕیز لە مافی خۆجێیەتی و خاوەندارێتی خاک و وڵاتیان بگرن. لێرەدا …
درێژەی بابەت »
ژمارەیەک نەقشەی کۆن کە ناوی “دیاربەک” یا، “دیاربەکر”یان تێدا بەرچاو ئەکەوێ. بۆ دیتنی سەرچاوەکانیان ئەتوانن کرتە لە سەر وێنەکان بکەن. Diyarbakir ساڵی ١٥٠٠ ساڵی ١٦٥٢ ساڵی ١٦٨٤ ساڵی ١٧١٢ ساڵی ١٧١٢ ساڵی ١٧١٩ ساڵی ١٧٥٨ ساڵی ١٧٩٠
درێژەی بابەت »